Ludność
Liczba mieszkańców
Na początku XIX w. liczba mieszkańców Husowa przekroczyła 1000 osób. W fasji propinacyjnej z 1805 r. podano liczbę 217 rodzin i 1091 mieszkańców. Z kolei spis wojskowy z 1808 r. ujawnił, że we wsi znajdowało się wówczas 158 domów (z 244 izbami), w których zamieszkiwało 1068 osób. W XIX w. wieś przeżywała dość równomierny przyrost ludności [zob. tab. 1]. Został on jednak poważnie zakłócony w czterech okresach: 1847-1856, 1873-1877, 1889-1890 oraz 1915-1918. Szczególnie wysoka nadwyżka zgonów nad urodzeniami miała miejsce w latach: 1831, 1847, 1855, 1856 i 1890. Rekordowy okazał się rok 1847, w którym zanotowano czterokrotną przewagę zgonów nad urodzeniami. Przyczyną tak wielkiej dysproporcji były różne klęski elementarne nawiedzające Husów w tych latach, np. w roku 1847 obfite żniwo zebrały, często występujące obok siebie, głód i czerwonka. Począwszy od lat 90. nastąpił dynamiczny przyrost populacji Husowa. Wynikało to z gwałtownego wzrostu liczby urodzeń przy niewielkiej zwyżce zgonów. W pierwszym piętnastoleciu XX w. sześć roczników wykazało się nadzwyczajną liczbą urodzeń przekraczającą sto (obecny wskaźnik urodzeń w Husowie jest 4-5 krotnie niższy). Na szybki przyrost liczby mieszkańców Husowa wpływ miał postęp, jaki zaznaczył się w gospodarce rolnej, medycynie i higienie osobistej. Po wybuchu I wojny światowej dynamika przyrostu ludności Husowa uległa jednak załamaniu.
Tab. 1. Ludność Husowa w latach 1787-1921
Rok |
Husów |
|
Liczba ludności |
Rok 1785 = 100 |
|
1785 |
950 |
100 |
1820 |
1058 |
111 |
1830 |
1166 |
123 |
1840 |
1303 |
137 |
1850 |
1384 |
146 |
1860 |
1358 |
143 |
1869 |
1435 |
151 |
1880 |
1765 |
186 |
1890 |
2011 |
212 |
1900 |
2302 |
242 |
1910 |
2804 |
295 |
1921 |
2498 |
263 |
Źródło: W. Styś, Drogi postępu gospodarczego wsi, Wrocław 1947, s. 72.
Tab. 2. Ruch ludności w Husowie w latach 1787-1920
Lata |
Małżeństwa |
Urodzenia |
Zgony |
Przyrost naturalny |
1787-1790 |
36 |
144 |
148 |
– 4 |
1791-1800 |
103 |
394 |
246 |
+ 148 |
1801-1810 |
85 |
383 |
292 |
+ 91 |
1811-1820 |
90 |
356 |
240 |
+ 116 |
1821-1830 |
105 |
428 |
273 |
+ 155 |
1831-1840 |
115 |
480 |
332 |
+ 148 |
1841-1850 |
119 |
484 |
388 |
+ 96 |
1851-1860 |
106 |
428 |
375 |
+ 53 |
1861-1870 |
143 |
666 |
359 |
+ 307 |
1871-1880 |
141 |
712 |
411 |
+ 301 |
1881-1890 |
162 |
734 |
514 |
+ 220 |
1891-1900 |
203 |
920 |
486 |
+ 434 |
1901-1910 |
198 |
1106 |
527 |
+ 579 |
1911-1920 |
202 |
906 |
647* |
+ 259 |
*Zaliczono tu także 60 żołnierzy poległych, zmarłych wskutek ran i chorób oraz zaginionych bez wieści.
Źródło: W. Styś, Drogi postępu gospodarczego wsi, Wrocław 1947, s. 72.
Narodowość i wyznanie mieszkańców
W okresie galicyjskim Husów był wsią polską i katolicką, choć systematycznie rosła populacja żydowska (nigdy jednak nie przekroczyła 3 procent ludności wsi). Imiona Żydów znajdujemy w księdze sądowej. W 1777 r. Maciej Kucha spłacił Chaimowi dług zaciągnięty przez Józefa Raka, zaś dwa lata później Michał Curkowicz „wziął od Leyby na płótna wyrobienie talarów bitych 10”. W tym czasie arendarze żydowscy trzymali także grunty, jednak własność ziemska Żydów pojawiła się dopiero po uwłaszczeniu. Do 1893 r. przez ręce żydowskie przeszło w Husowie ponad 50 ha ziemi (był to okres największego pijaństwa we wsi), lecz później Żydzi większość wyprzedali chłopom. Stosunki między ludnością chłopską a wyznawcami religii mojżeszowej układały się w Husowie raczej poprawnie. Nieco inny obraz stosunków polsko-żydowskich w Husowie przedstawiał się na początku XX w. „Dzisiaj stosunek do żydów zmienił się znacznie- pisał przed stu laty Badura- Lud uświadamiając się coraz bardziej, zaczyna sam sobie wystarczać; żydowi wyzyskiwać się nie da, chociaż jako pamiątka zostało to, że prędzej przed nim otworzy swe serce, niż przed człowiekiem z wyższego stanu. Mimo to z pewnem zadowoleniem widzą żydów ‛na skapaniu’. Żydów w ogólności nie nawidzą, jednostki nie potrafią bez żyda się obyć”. Był to jednak czas wzrastającej aktywności chłopów na polu gospodarczym. Żydzi powoli byli wypierani ze wsi. W Husowie jeszcze przed wybuchem I wojny światowej z powodzeniem funkcjonowały prywatne sklepy chrześcijańskie, powstała także kasa Stefczyka. Jednak liczba Żydów we wsi nieustannie rosła. Jeśli w 1870 r. ich populacja liczyła 33 osoby, to w 1912 już 89 (w stosunku do ludności chrześcijańskiej był to przyrost dwukrotnie szybszy). Wyznanie mojżeszowe było też drugą, po religii rzymskokatolickiej, najliczniej reprezentowaną wiarą w Husowie. W okresie autonomii galicyjskiej Żydzi husowscy podlegali żydowskiej gminie wyznaniowej z siedzibą w Łańcucie.
Ponadto na terenie wsi mogły mieszkać osoby wyznania grekokatolickiego. Zdarzały się bowiem, choć sporadycznie, mieszane małżeństwa z unitami zamieszkującymi sąsiednią Tarnawkę. Na początku XX w. miał miejsce spór między husowską parafią a tarnawską parochią. Proboszcz husowski oskarżał grekokatolickiego duchownego o „kradzież” łacińskich dzieci i domagał się ich zwrotu. Ksiądz Mikołaj Kołtuniuk chrzcił bowiem dzieci z małżeństw mieszanych, jakie zawierali w cerkwi tarnawscy wyznawcy obu obrządków katolickich. Ks. Piotr Wenc odwoływał się do Konsystorza w tej sprawie, jednak źródło nie informuje, jak zakończyła się ta sprawa.
Wygląd i mentalność mieszkańców Husowa
Dość interesujący opis wyglądu husowian pozostawił W. Badura w swojej pracy z początku XX w. Stwierdził wówczas, że przeciętny husowianin ma cerę jasną, włosy ciemniejsze i proste. „Co do władz moralnych i umysłowych- pisze Badura- cechuje ich głównie wielka zdolność i pojętność do wszystkiego; łatwo też dają się ukształcić. Powolność, zastanowienie się, dojrzały rozsądek w przedmiotach im znanych, ostrożność granicząca czasem z zupełnym brakiem ufności, współczucie dla nieszczęścia drugich, pobożność i gościnność; z drugiej strony skłonność do lenistwa i pijaństwa, brak zamiłowania w czystości i porządku, poszanowania cudzej własności, zabobonność- oto główne rysy charakteru Husowian”. Oczywiście powyższy opis jest tylko subiektywną opinią goszczącego we wsi naukowca.