O przeszłości Husowa

Dzieje Husowa nie wzbudzały nigdy większego zainteresowania historyków. Jest to zrozumiałe o tyle, że wioska ta nie stała się miejscem jakiegoś ważnego wydarzenia. Współcześni badacze przeszłości podchodzą do historii nieco inaczej. Coraz częściej odkrywa się przeszłość „małej ojczyzny”, pisze o jej zwykłych mieszkańcach i codziennych problemach. Z tego punktu widzenia Husów ma przeszłość niezmiernie bogatą.

Jednakże każdy zainteresowany historią Husowa ma poważny kłopot- otóż na półkach bibliotecznych i księgarskich nie ma pozycji, które przybliżałyby choć pobieżnie ten temat. Dlatego też zdecydowałem się udostępnić obszerne fragmenty mojej pracy magisterskiej obejmującej dzieje Husowa do roku 1918. Mam nadzieję, że stanowić będą cenne źródło informacji do czasu ukazania się poważnej monografii wsi.

Prezentowane teksty pozbawione są przypisów. Każdy zainteresowany znajdzie je w mojej pracy magisterskiej, która dostępna jest w husowskiej bibliotece. Będę wdzięczny za wszelkie uwagi czy poprawki.

Marcin Boratyn

mboratyn@op.pl

Historia Husowa w kilku zdaniach – dla opornych

Badania archeologiczne potwierdziły osadnictwo na terenie Husowa sprzed wielu tysięcy lat. Korzenie współczesnego Husowa sięgają jednak schyłku XIV w., kiedy wieś lokowano na tzw. prawie magdeburskim, dzięki czemu uzyskała specyficzny łanowy układ. W następnych stuleciach osada stopniowo rozrastała się kosztem okolicznych lasów. Od czasu do czasu jej mieszkańcy padali jednak ofiarami najazdów obcych, spośród których największe zniszczenia przynieśli Tatarzy (1624 r.) i Siedmiogrodzianie (1657 r.). Podczas najazdu tatarskiego został spalony kościół i zamordowany tutejszy proboszcz Jakub Wanat. Od momentu lokacji aż do XX w. wieś była własnością szlachecką i magnacką. Władali nią m.in. Pileccy, Ostrogscy, Lubomirscy, Ulenieccy, Jaworniccy i Oborscy. Po 1772 r. Husów znalazł się w zaborze austriackim i przez następne sto lat był typową biedną, galicyjską wioską. Zmiany przyniósł dopiero początek XX w. Postęp oświaty ludowej i powrót wielu emigrantów sprawił, że mieszkańcy Husowa zaczęli odnosić sukcesy na polu spółdzielczości. Ożywiona działalność społeczna został jednak przerwana przez wybuch II wojny światowej. Imię Husowa rozsławia wielu wybitnych ludzi tu urodzonych, m.in.: poeta Mikołaj Hussowski, krakowski społecznik Marceli Jawornicki, poeta Jan Rak, archeolog Gabriel Leńczyk, ekonomista Wincenty Styś.

Marcin Boratyn