Chałupa Jana Raka jest jednym z najbardziej znanych zabytków w Husowie.

Jest to przykład typowego, tradycyjnego budownictwa mieszkalnego okolic wsi Markowa. Dom wybudowany w konstrukcji zrębowej, z wtórnie wprowadzonym tzw. owiązem, charakterystycznym dla tych okolic, zachował się jako jeden z nielicznych w miejscowości i stanowi cenny przykład ginącej architektury ludowej.

 

Historia
Chałupę wybudowano wg relacji właścicieli ok. 1720 r. Stanowiła własność Jana Raka, poety z czasów pańszczyźnianych, postaci znanej w regionie. W 1978 r. przeprowadzono remont chałupy, nazywany w dokumentacji rekonstrukcją obiektu, z funduszy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Rozebrano wtórne dobudówki, wymieniono pokrycie dachu, przywrócono wcześniejszy układ otworów. W 2007 r. wykonano remont obiektu, w jego zakres wchodziły: wymiana stropu, wymiana łat i słomy z pokrycia dachowego, przemurowanie komina, częściowa wymiana podłogi.

Opis
Chałupa położona jest w pd. części wsi, przy bocznej drodze, w odległości ok. 50 m od drogi powiatowej Albigowa-Husów, na pd. stoku doliny, ścianą frontową zwrócona na pd.-wsch. Chałupę wybudowano na rzucie prostokąta, jako jednotraktową, z sienią przelotową, z dwoma pomieszczeniami mieszkalnymi od wsch. oraz oborą i komorą po zach. stronie sieni. Parterowy, niepodpiwniczony dudynek o prostopadłościennej bryle przekryty jest dachem czterospadowym. Ściany wybudowano z plenic (połówek bali) zwęgłowanych z ostatkami na tzw. jaskółczy ogon, niezależna konstrukcja słupowa podtrzymuje dach, o konstrukcji jętkowej, z pokryciem ze słomianych kiczek. Na elewacjach widoczny jest horyzontalny rytm plenic i schodkowo układanej słomy. Elewacja frontowa rozplanowana jako czteroosiowa z wejściem w trzeciej osi oraz drewnianymi oknami skrzynkowymi z sześciopolowym podziałem.


Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 20-02-2017 r.

Bibliografia

  • Karta ewidencyjna, Chata Jana Raka oprac.: R. Łamasz, 2008, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Przemyślu

chałupa Jana Raka w Husowie

INFORMACJE OGÓLNE

  • Rodzaj: chałupa
  • Chronologia: 1720 r.
  • Forma ochrony: rejestr zabytków
  • Adres: Husów 1061
  • Lokalizacja: woj. podkarpackie, pow. łańcucki, gmina Markowa
  • Źródło: Narodowy Instytut Dziedzictwa

Tekst zaczerpnięty ze strony https://zabytek.pl/pl/obiekty/husow-chalupa

Zdjęcie: Marcin Haduch